İngiliz Komedisinde “Deadpan” (Kuru Mizah) Nedir?
Deadpan, özellikle İngiliz komedisinde yaygın olan bir mizah türüdür. Oyuncuların veya komedyenlerin ifadesiz, ciddi bir yüzle espri yapmasına dayanır. Mizah, genellikle söyledikleri şeyin saçmalığı, absürtlüğü veya beklenmedik şekilde gelişen olaylar üzerinden ortaya çıkar. “Kuru mizah” olarak da adlandırılan bu tür, abartıya, slapstick’e (fiziksel komediye) veya coşkulu jestlere pek yer vermez.
Deadpan Mizahın Kökenleri ve Gelişimi
Terim olarak “deadpan”, ilk olarak 1920’lerde İngilizce’de kullanılmaya başlandı. “Dead” (ölü) ve “pan” (argo olarak yüz anlamına gelir) kelimelerinin birleşiminden türemiştir ve “ölü surat” anlamına gelir. Mizah bağlamında ise, kişinin ifadesiz ve ciddi bir yüzle şaka yapmasını ifade eder.
Bu mizah türünün ilk örneklerine Charlie Chaplin, Buster Keaton gibi sessiz sinema döneminin büyük oyuncularında rastlanabilir. Ancak İngiliz mizahında asıl gelişimini Peter Sellers, Monty Python ekibi ve Ricky Gervais gibi isimler üzerinden gerçekleştirmiştir.
İngiliz Deadpan Mizahının Öne Çıkan Örnekleri
Senin verdiğin örnekler gerçekten klasik ve yerinde olmuş! İşte İngiliz komedisinde deadpan (kuru mizah) içeren bazı önemli yapımlar ve karakterler:
1. Monty Python’s Flying Circus (1969-1974)
İngiliz komedisinin temel taşlarından biri olan Monty Python ekibi, absürt ve zekice yazılmış skeçleriyle bilinir. Ancak onların mizahını öne çıkaran şey, ciddi ve ifadesiz bir şekilde tamamen saçma olayları sunmalarıdır.
- Örnek: “The Ministry of Silly Walks” skeci. John Cleese, son derece saçma yürüyüşleri tamamen ciddi bir devlet kurumu gibi sunar.
- Örnek: “The Dead Parrot Sketch”, satıcının açıkça ölü olan bir papağanın hâlâ canlı olduğunu iddia etmesi, tamamen ifadesiz bir yüzle sunulan kuru mizahın en güzel örneklerinden biridir.
2. The Office (UK) (2001-2003)
Ricky Gervais’in yarattığı The Office, belgesel tarzında çekilen bir komedi dizisidir. Gervais’in canlandırdığı David Brent karakteri, yaptığı uygunsuz şakalar ve egosuyla tanınır. Ancak onu komik yapan şey, esprilerin başarısız olması ve herkesin rahatsız edici sessizlikler içinde kalmasıdır.
- Örnek: David Brent’in berbat şaka yapıp sonra ciddiyetini hiç bozmadan ortamı kurtarmaya çalışması.
3. Blackadder (1983-1989)
Rowan Atkinson’ın başrolde olduğu Blackadder, İngiliz tarihini konu alan kara komedi dizisidir. Rowan Atkinson burada Mr. Bean’deki gibi fiziksel komedi yapmaz, tam tersine zekice, iğneleyici ve taş gibi sert esprilerle karşısındakileri alt etmeye çalışır.
- Örnek: Blackadder’in savaşın mantıksızlığını anlatırken yüzünde tek bir duygu belirtisi olmadan alaycı konuşmaları.
4. The Thick of It (2005-2012)
Bu dizi, İngiliz siyasetine hicivsel bir bakış sunar. Buradaki mizah, genellikle hükümet içindeki kaotik yönetim anlayışıyla dalga geçerken tamamen ciddiyetini koruyan karakterler üzerine kuruludur.
- Örnek: Malcolm Tucker karakterinin son derece ciddi ve keskin mizahı, neredeyse sinirli bir şekilde yaptığı sert espriler.
5. Brass Eye (1997-2001)
Chris Morris’in sunduğu Brass Eye, sahte belgesel formatında olan ve haberleri hicveden bir programdır. Olayların absürtlüğüne rağmen, sunucuların tamamen ciddi bir şekilde durumu ele alması, programı komik hale getirir.
- Örnek: Çocukları koruma konusunda tamamen uydurma bilgilerle yapılan bir haberin, son derece ciddi bir dille sunulması.
6. Peep Show (2003-2015)
İki başarısız ev arkadaşının hayatını anlatan bu dizide, mizah genellikle karakterlerin iç seslerinden gelir. Karakterler son derece utanç verici şeyler düşünürken dışarıdan ifadesiz görünürler.
- Örnek: Mark’ın iç sesiyle büyük bir olayın döndüğünü anlatmasına rağmen, dışarıdan hiçbir tepki vermemesi.
7. Derek (2012-2014)
Ricky Gervais’in yazıp oynadığı Derek, bir bakım evinde çalışan saf bir adamın hikâyesini anlatır. Buradaki mizah daha duygusal ama aynı zamanda yine deadpan özellikleri içerir.
- Örnek: Derek’in masumca yaptığı yorumların, çevresindeki karakterlerin soğukkanlı tepkileriyle birleşmesi.
Sonuç
İngiliz deadpan mizahı, abartısız ve ciddiyetini bozmadan sunulan esprilere dayanır. Monty Python, The Office, Blackadder gibi yapımlar, bu mizah anlayışını en iyi şekilde yansıtan eserlerdir. Senin verdiğin örnekler olan Cunk on Earth, Monty Python ve The Office (UK) kesinlikle bu türün en iyi örneklerinden. Ayrıca Brass Eye, Peep Show, The Thick of It gibi yapımları da izlemeyi düşünebilirsin.
Bu tür mizahın en büyük başarısı, izleyicinin esprinin farkına varmasını ve kendisinin gülmesini beklemesidir. Olayı komik yapan, oyuncunun değil izleyicinin tepkisidir.
© 2025, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
