Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Nedir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 231. maddesi ile düzenlenmiş bir hukuki müessese olup, sanık hakkında verilen hükmün belirli bir süre için askıya alınmasıdır. HAGB, sanığa ikinci bir şans tanıyarak, belirlenen koşullara uyulduğu takdirde cezanın hukuki bir sonuç doğurmamasını sağlar. Bu uygulama, ceza hukuku müdahalesini askıya alarak, bireyin topluma yeniden kazandırılmasını hedefler.
HAGB Kararının Şartları
HAGB kararı verilebilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- Hapis veya Adli Para Cezası Sınırı: Hükmedilen cezanın 2 yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası olması gerekir.
- Kasıtlı Suç Mahkumiyetinin Bulunmaması: Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması gerekir. Ancak, taksirle işlenen suçlar HAGB kararına engel teşkil etmez.
- Zararın Giderilmesi: İşlenen suç nedeniyle mağdur ya da kamunun uğradığı zararın giderilmiş olması gerekir. Bu zarar aynen iade veya tazmin yoluyla karşılanmalıdır.
- Tekrar Suç İşlenmeyeceğine Dair Kanaat: Mahkeme, sanığın kişilik özellikleri ve duruşma sırasındaki davranışlarına dayanarak, yeniden suç işlemeyeceği kanaatine varmalıdır.
- Sanığın Rızası: HAGB kararı, sanığın rızası olmaksızın verilemez.
HAGB Kararının Uygulama Süreci
HAGB kararı verildikten sonra, sanık 5 yıl süreyle denetim altında tutulur. Bu süre 18 yaşından küçükler için 3 yıldır. Denetim süresi boyunca sanığın:
- Kasten suç işlememesi,
- Mahkeme tarafından belirlenen yükümlülükleri yerine getirmesi gerekir.
Denetim süresi sonunda sanık, şartlara uygun davranmışsa, hüküm ortadan kalkar ve dava düşer.
HAGB Kararının Verilemeyeceği Suçlar
Bazı durumlarda HAGB kararı uygulanamaz. Örneğin:
- Disiplin Mahkemeleri Kanunu kapsamındaki disiplin suçları,
- Karşılıksız çek keşide etme,
- İmar kirliliğine neden olma,
- Taahhüdü ihlal veya nafaka borcunun ödenmemesi gibi tazyik hapsi gerektiren durumlar.
HAGB Kararının Hukuki Sonuçları
- Adli Sicil ve Sabıka Kaydı: HAGB kararı, adli sicil kaydında görünmez. Ancak özel bir sistemde kayıt altına alınır ve sadece soruşturma ve kovuşturma makamlarınca görülebilir.
- Güvenlik Soruşturması: Normal şartlarda HAGB kararları güvenlik soruşturmalarında da görünmez. Ancak kamu kurumları tarafından istenilen detaylı soruşturmalarda bu kararlara erişim sağlanabilir.
Denetim Süresi İçerisinde Suç İşlenirse
Sanık, denetim süresi içerisinde kasten bir suç işlerse, askıda olan hüküm açıklanır ve infaz edilir. Bu durumda sanık, HAGB kararının avantajlarından yararlanamaz ve cezası ertelenemez ya da seçenek yaptırımlara çevrilemez.
HAGB’nin Hukuki Önemi
HAGB kararı, ceza hukuku sisteminde bireylere bir şans daha tanıyarak, yeniden topluma kazandırılmalarını amaçlayan önemli bir mekanizmadır. Ancak, bu kararın doğru ve etkin bir şekilde uygulanabilmesi için hukuki esasların dikkatlice incelenmesi gereklidir.
Views: 1