Edebiyatta Novella Nedir?
Novella, uzunluk bakımından bir kısa hikâye ile bir roman arasında yer alan bir edebi türdür. Genellikle 15.000 ile 40.000 kelime arasında değişen novellalar, kısa hikâyelerden daha karmaşık olay örgüsüne sahipken, romanlar kadar geniş çaplı karakter gelişimi ve detaylı alt hikâyeler içermez. Novella, bir ana olay örgüsüne odaklanır ve genellikle tek bir karakterin psikolojik derinliğini ele alır.
Novellalar, modern edebiyatın önemli bir türü olarak kabul edilir ve genellikle kısa ama etkileyici anlatımıyla okuyucular üzerinde kalıcı bir etki bırakır. Kimi edebiyatçılar, novella türünü “yoğunlaştırılmış roman” olarak da tanımlar.
Novella Türünün Öne Çıkan Özellikleri
- Uzunluk: Kısa hikâyeden uzun, romandan kısa (genellikle 60-130 sayfa arası).
- Tek Merkezî Konu: Romanlar gibi birçok olay örgüsüne bölünmez; tek bir olay ya da karakter gelişimi üzerine yoğunlaşır.
- Sınırlı Karakter Sayısı: Yan karakterler olabilir ancak ana karakter sayısı azdır.
- Yoğunluk ve Derinlik: Kısa olmasına rağmen psikolojik analizler ve derin anlatımlar içerebilir.
- Tek Bir Zaman Dilimi: Genellikle geniş zaman aralıklarını kapsamaz, belirli bir süreç içinde geçer.
Dünyaca Ünlü Novella Örnekleri
1. Dönüşüm (Die Verwandlung) – Franz Kafka (1915)
Kafka’nın en ünlü eserlerinden biri olan Dönüşüm, Gregor Samsa adlı bir adamın dev bir böceğe dönüşmesi ve ailesi tarafından dışlanması üzerine kurgulanmıştır. Modern edebiyatın en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilir ve insanın yabancılaşması ile kimlik krizine dair derin temalar içerir.
2. Yaşlı Adam ve Deniz (The Old Man and the Sea) – Ernest Hemingway (1952)
Hemingway’in Nobel Edebiyat Ödülü kazanmasını sağlayan bu novella, Kübalı yaşlı bir balıkçının dev bir kılıç balığını avlamak için verdiği mücadeleyi anlatır. İnsan iradesi, yalnızlık ve doğaya karşı verilen savaş gibi evrensel temaları işler.
3. Hayvan Çiftliği (Animal Farm) – George Orwell (1945)
Orwell’in bu alegorik novellası, Sovyetler Birliği’ndeki totaliter rejimi eleştiren bir politik hicivdir. Hayvanlar tarafından yönetilen bir çiftlik üzerinden otoriter yönetimlerin yozlaşmasını anlatır.
4. Doktor Jekyll ve Bay Hyde (Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde) – Robert Louis Stevenson (1886)
İnsan doğasının iyi ve kötü yanlarını ele alan bu gotik novella, Doktor Jekyll’in içindeki karanlık kişiliği serbest bırakmasıyla başlayan korkunç olayları anlatır.
5. Bir İdam Mahkûmunun Son Günü (Le Dernier Jour d’un Condamné) – Victor Hugo (1829)
Victor Hugo’nun ölüm cezasına karşı yazdığı bu etkileyici novella, bir mahkûmun idam edilmeden önceki son günlerinde yaşadığı psikolojik çöküşü anlatır.
6. Fareler ve İnsanlar (Of Mice and Men) – John Steinbeck (1937)
Büyük Buhran döneminde geçen bu novella, iki gezgin çiftçinin hayalleri ve trajik hikâyesini konu alır. Dostluk, yalnızlık ve insanın doğasına dair derin analizler içerir.
7. Ben, Robot (I, Robot) – Isaac Asimov (1950)
Asimov’un bu bilimkurgu novellası, yapay zekâ ve robot etiği üzerine yazılmış en etkileyici eserlerden biridir. Novella, Asimov’un ünlü Üç Robot Yasası çerçevesinde robotların insanlarla ilişkisini sorgular.
8. Şato (Das Schloss) – Franz Kafka (1926, ölümünden sonra yayımlandı)
Kafka’nın tamamlanmamış bu novellası, bireyin otorite ile olan çatışmasını absürd bir şekilde anlatır. Bürokrasi ve insanın anlamsız mücadelesi üzerine derin bir metafor içerir.
9. Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu (Brief einer Unbekannten) – Stefan Zweig (1922)
Zweig’in psikolojik anlatımıyla öne çıkan bu novella, tek taraflı bir aşk hikâyesini bir kadının yazdığı mektup üzerinden anlatır.
10. Şeker Portakalı (O Meu Pé de Laranja Lima) – José Mauro de Vasconcelos (1968)
Brezilyalı yazarın bu eseri, küçük bir çocuğun dünyasını, hayal gücünü ve büyüme sancılarını anlatan etkileyici bir hikâyedir.
Sonuç
Novella türü, kısa ama güçlü anlatımıyla edebiyat dünyasında önemli bir yer tutar. Okuyuculara derin bir etki bırakacak yoğun bir hikâye sunan bu eserler, özellikle psikolojik, toplumsal ve felsefi temalarıyla dikkat çeker. Kafka, Orwell, Hemingway ve Steinbeck gibi yazarların en etkileyici eserlerinden bazıları novella türünde yazılmıştır.
Eğer kısa ama çarpıcı eserler okumak istiyorsanız, yukarıdaki listeden bir novella seçerek edebi bir yolculuğa çıkabilirsiniz.
© 2025, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
