STEM - Bedri Yılmaz

STEM Kadınlar: Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Alanlarında Kadınların Yeri

STEM Nedir ve Kadınların STEM’deki Yeri

STEM, İngilizce “Science” (Bilim), “Technology” (Teknoloji), “Engineering” (Mühendislik) ve “Mathematics” (Matematik) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. İlk kez 2001 yılında Amerikan Ulusal Bilim Vakfı (NSF) tarafından resmî olarak kullanılmıştır. STEM, bu dört disiplinin entegre bir şekilde ele alınmasını ve eğitimden endüstriye kadar birçok alanda gelişimin sağlanmasını amaçlayan bir yaklaşımdır.

Ancak STEM alanlarında kadınların temsili, tarih boyunca erkeklere kıyasla daha düşük olmuştur. Bunun temel nedenleri arasında toplumsal cinsiyet rolleri, eğitimdeki fırsat eşitsizlikleri ve mesleki ayrımcılık yer almaktadır. Günümüzde ise kadınların STEM alanlarındaki temsili artırılmaya çalışılmakta ve bu yönde birçok uluslararası girişim bulunmaktadır.

STEM Kadınlar Kavramının Ortaya Çıkışı

“STEM Women” ya da Türkçede “STEM Kadınlar” kavramı, STEM alanlarında kadınların varlığını vurgulamak ve bu alanlarda cinsiyet eşitliğini teşvik etmek amacıyla kullanılmaktadır. Bu terim, 21. yüzyılda STEM alanlarındaki toplumsal cinsiyet farkındalığının artmasıyla birlikte popüler hâle gelmiştir. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği ülkeleri, STEM’de kadınların sayısını artırmak için çeşitli politikalar geliştirmiştir.

STEM Alanlarında Kadınların Tarihî Katkıları

Kadınlar tarih boyunca STEM alanlarında önemli buluşlara ve çalışmalara imza atmıştır. İşte bazı örnekler:

Ada Lovelace (1815-1852): İlk bilgisayar programcısı olarak kabul edilir.
Marie Curie (1867-1934): Fizik ve kimya alanında Nobel Ödülü kazanan ilk kadın bilim insanıdır.
Katherine Johnson (1918-2020): NASA’da matematikçi olarak çalışarak Apollo 11’in Ay’a inişinde kritik hesaplamalar yapmıştır.
Rosalind Franklin (1920-1958): DNA’nın çift sarmal yapısının keşfinde büyük katkıları olmuştur.
Emmy Noether (1882-1935): Matematikte önemli teoremler geliştirmiştir.

Bu kadınların çalışmaları, STEM alanlarında kadınların potansiyelini ve katkılarını açıkça göstermektedir.

STEM’de Kadınların Karşılaştığı Zorluklar

STEM alanlarında kadınların karşılaştığı başlıca zorluklar şunlardır:

Toplumsal Cinsiyet Kalıpları: Küçük yaşlardan itibaren STEM alanlarının erkeklere daha uygun olduğu yönündeki yanlış inanışlar kadınların bu alanlara yönelmesini zorlaştırmaktadır.
Cam Tavan Sendromu: Kadınlar, STEM mesleklerinde üst düzey pozisyonlara yükselmekte zorlanmaktadır.
Eğitimde Fırsat Eşitsizliği: Gelişmekte olan ülkelerde kadınlar hâlâ eğitimde yeterince desteklenmemektedir.
Cinsiyetçi İş Ortamı: STEM alanlarında kadınlar bazen ayrımcılığa maruz kalabilmektedir.

STEM Kadınları Destekleyen Girişimler

Günümüzde STEM’de kadınların sayısını artırmak için birçok girişim bulunmaktadır:

Girls Who Code: Genç kızları yazılım ve bilgisayar bilimleriyle tanıştırmayı amaçlayan bir organizasyon.
Women in STEM (WIS): STEM alanlarında kadınları destekleyen çeşitli etkinlikler ve mentorluk programları sunan küresel bir hareket.
European Women in Technology: Avrupa’daki STEM kadınlarını bir araya getiren bir ağ.
UNESCO’nun STEM Kadınları Destekleme Programları: Dünya genelinde STEM eğitimi alanında kadınlara yönelik burs ve teşvik programları sunmaktadır.

Sonuç

STEM kadınlar kavramı, kadınların bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında daha fazla yer almasını teşvik eden küresel bir harekettir. Tarih boyunca STEM alanlarına katkıda bulunmuş kadın bilim insanlarının başarıları, kadınların bu alanlarda ne kadar etkili olabileceğini kanıtlamaktadır. Ancak hâlâ toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin azaltılması ve kadınların STEM’e katılımının artırılması için yapılması gerekenler vardır. STEM’de kadınların güçlendirilmesi, sadece kadınlar için değil, toplumun tamamı için daha yenilikçi ve kapsayıcı bir gelecek inşa edilmesine katkı sağlayacaktır.

BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International