İş örgütü Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), 6 şubat 2023 tarihinde meydana gelen, Kahramanmaraş merkez üslü depremin yarattığı hasarla ilgili bir ön rapor hazırladı.
Raporda Kahramanmaraş depremlerinin 84,1 milyar dolarlık mali hasar yaratacağı hesaplandı. Deprem bölgesinde ölü sayısının 72 bin 663’e kadar çıkabileceği belirtildi.
1999 Marmara Depremi ile 2023 Kahramanmaraş Depremleri Kıyaslandı
1999 Marmara ve 2023 Kahramanmaraş depremlerinin kıyaslanması konusunda ise şu ifadeler yer aldı:
“1999 Marmara ve 2023 Kahramanmaraş depremlerinin gerçekleştiği dönemdeki verilere 2021 dolar verisiyle bakarsak, farklılıkları ve benzerlikleri vurgulama, toplam can kaybı ve mali hasar açısından bir karşılaştırma yapma imkânımız olacaktır.
* Marmara Depreminde can kaybı 18.373 kişi, mali hasar 1999 dolar verisiyle 17,1 milyar dolar hesap ediliyor. Marmara Depremi, 2021 yılında gerçekleşseydi, can kaybı 26.451 kişi ve 51,1 milyar dolar mali hasar yaratacağı tahmin edilmiştir.
* Marmara Depremi verilerinin kullanıldığı metodoloji ile Kahramanmaraş Depremi’ni 2021 yılı dolar verileriyle sınarsak 72 bin 663 can kaybı, 84,1 milyar dolar mali hasar hesaplanmaktadır.
* Şu aşamada elimizde bulunan verilere göre 193 bin 399 kişi yaralanırken 72 bin 663 kişinin can kaybına uğrayacağı tahmin edilmiştir.
Bütçe Açığı 1 Trilyonun Üzerine Çıkabilir
* Diğer yandan 2023 Kahramanmaraş Depremi’nin 70,75 milyar doları konut zararı, 10,4 milyar doları milli gelir kaybı ve 2,91 milyar doları işgünü kaybı olmak üzere toplamda 84,06 milyar dolar hasara neden olması beklenmektedir.
* İllerin milli gelire katkılarındaki azalmaya paralel olarak afete maruz kalan 10 ilin ihracatının, ihracatı göğüsleyen liman altyapısının bozulmasının da etkisiyle, 15 milyar dolar düzeyinin altına düşebileceği tahmin edilebilir.
Sigorta Sektörü(nün Ödeyeceği Hasar Tazminatı 40 – 50 Milyar TL Aralığında
Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi sonrası sigorta sektörünün konut ve ticari tarafta çok ağır bir hasar tablosuyla karşı karşıya olduğunu belirten AXA Sigorta Satış ve Pazarlama Başkanı Firuzan İşcan, “Sigorta sektörü DASK’ın üstleneceği hasar tazminatı haricinde tahmini 40-50 milyar lira aralığında bir hasar ödemesi ile karşılaşacak gibi duruyor.
Depremin Tarımsal Bilançosu
10 ilin toplam büyükbaş hayvan varlığı ülkedeki büyükbaş hayvan varlığının yüzde 12’sini, küçükbaş hayvan varlığının ise yüzde 16.3’ünü oluşturuyor. Toplam hayvansal hasılanın yüzde 11’i bu bölgeden sağlanıyor.
Deprem bölgesinin tarımsal hasılaya katkısı 85 milyar TL’yi aşıyor idi. Bunun da yaklaşık 52 milyar TL’si bitkisel üretim, 34 milyar TL’si de hayvancılıktan geliyor. Özetle bölgenin tarımsal hasıladaki payı yüzde 15’i aşıyor.
Her ne kadar deprem bölgesinde ağırlık bitkisel üretim tarafında olsa da hasar tahmin edeceğiniz üzere hayvansal üretim tarafında gerçekleşti.
Köyler Palyatif Değil Kalıcı Çözüm Bekliyor
Kırsala sağlanacak destek, “kısa süreli deprem yardımı” yerine uzun soluklu bir program niteliğinde olmak zorunda. Geçici, günlük yardımlar yaraya merhem olmayacaktır. Orta ve uzun vadeli bir strateji ile oluşturulacak destekleme politikasına ihtiyaç var. Bunun da sağlanması için bölgedeki kayıp ve hasarın tam olarak tespit edilmesi lazım. (Depremin tarımsal bilançosu)
