Uluslararası ilişkilerde “vekalet savaşları” veya diğer adıyla “proxy wars” terimi, iki büyük güç veya blok arasında doğrudan bir çatışma olmaksızın, üçüncü taraflar aracılığıyla gerçekleştirilen askeri çatışmaları ifade eder. Soğuk Savaş döneminde, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki gerilimin arttığı dönemde bu tür savaşlar oldukça yaygındı.
Bu tür savaşlarda, doğrudan müdahil olan büyük güçler, kendi askeri birimlerini göndermeden, silah, para, askeri eğitim veya lojistik destek gibi kaynakları kullanarak, yerel veya bölgesel grupları desteklerlerdi. Bu yerel veya bölgesel gruplar, genellikle ideolojik, dini veya siyasi nedenlerle büyük güçlerle çıkarları olan diğer ülkeler tarafından desteklenirlerdi. Bu savaşlar, genellikle yerel nüfusu etkileyen büyük insani ve ekonomik kayıplara yol açabilirdi.
Soğuk Savaş döneminde gerçekleşen bazı önemli vekalet savaşları şunlardır:
- Kore Savaşı (1950-1953): Sovyetler Birliği ve Çin, Kuzey Kore’yi desteklerken, Amerika Birleşik Devletleri Güney Kore’yi destekledi. Bu savaş, Kore Yarımadası’nın bölünmüş kalmasına neden oldu.
- Vietnam Savaşı (1955-1975): Sovyetler Birliği, Kuzey Vietnam’ı desteklerken, Amerika Birleşik Devletleri Güney Vietnam’ı destekledi. Bu savaş uzun süre devam etti ve büyük insan kayıplarına yol açtı.
- Afganistan Sovyet İşgali (1979-1989): Sovyetler Birliği, Afganistan’ı işgal etti ve Afgan direnişçilerine karşı savaştı. ABD ve diğer Batılı ülkeler, Afgan direnişçilere destek vererek Sovyet işgaline karşı mücadelelerini güçlendirdiler.
- Angola İç Savaşı (1975-2002): Sovyetler Birliği ve Küba, Angolalı Marksist gerillaları desteklerken, Amerika Birleşik Devletleri Güney Afrikalı ve diğer anti-Komünist grupları destekledi. Bu savaş, uzun yıllar süren karmaşık bir çatışma oldu.
Bu örnekler, soğuk savaş dönemindeki vekalet savaşlarının yalnızca birkaçını temsil etmektedir. Bu tür çatışmalar, büyük güçler arasındaki gerilimlerin ve rekabetin sonucuydu ve genellikle yerel nüfuslar için ciddi etkileri olan karmaşık ve uzun süreli çatışmalara yol açtı.
© 2023, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
