Türkiye’nin gökyüzündeki iki simgesi, Türk Yıldızları ve SoloTürk, yıllardır çeşitli etkinliklerde yaptığı gösterilerle tanıtılıyor. Kimi zaman ulusal bayramlarda, kimi zaman uluslararası fuarlarda milyonlarca kişi bu akrobasi uçuşlarını izledi. Ancak bu gösterilerin ardında görmezden gelinemeyecek bir gerçek var: pilotların ve halkın güvenliği.
Türk Yıldızları’ndaki Kaza Gerçeği
Son 12 yılda Türk Yıldızları’na ait 4 uçak düştü, 2 pilot ve 1 yer personeli şehit oldu (Son 12 yılda Türk Yıldızları’nın 4 uçağı düştü, Sözcü, 15 Mart 2024, Türk Yıldızları uçağı düştü: 1 şehit, Show Ana Haber YouTuba Kanalı, 14 Mart 2024). Uçaklar, 1980’lerde Hollanda’dan temin edilen ve kökeni 1960’lara dayanan NF-5 jetleri. Bu uçaklar modernizasyonlardan geçmiş olsa da, 30 yılı aşmış yaşlarıyla güvenlik açısından soru işaretleri barındırıyor. Metal yorgunluğu, parça temini zorlukları ve teknolojik gerilik, pilotların hayatını riske atıyor. (Türkiye’nin gökyüzündeki markası olan ‘Türk Yıldızları’ 30 yaşında [2022 itibari ile], TRT Haber, 8 Temmuz 2022)
SoloTürk’te Durum
SoloTürk, F-16 ile uçuyor. F-16 daha güncel bir uçak olsa da, yapılan manevraların doğası gereği risk büyük. Nitekim 2024 Teknofest’te yapılan bir gösteri uçuşunda “kıl payı atlatılan” bir kaza yaşandı; uçak alçak irtifada ters manevrada kontrolden çıkmaya yaklaşırken pilot son anda toparladı. Olay ölümle sonuçlanmadı, ama “bir kaza olmamış olması” kazanın ihtimal dışı olduğu anlamına gelmiyor. Bu örnek bile, tek bir hatanın onlarca canı tehlikeye atabileceğini açıkça gösteriyor. (F-16 fighter narrowly avoids crashing into crowd at Turkish festival, aerotime.aero, 7 Ekim 2024)
Kimin İçin Gösteri?
Her bir uçağın yalnızca bir saatlik uçuş maliyeti milyonlarca lira. Yakıt, bakım, lojistik ve pilot emeği düşünüldüğünde bu rakam daha da artıyor. Üstelik uçuşlar, halkın vergileriyle alınıp yıllardır kullanılan uçaklarla yapılıyor; bu uçakların yakıtı için de yine dışa bağımlılık sürüyor. Türkiye’nin yaşadığı ekonomik kriz ortamında, halkın vergisiyle “kime neyin gösterişi” yapıldığı ciddi bir soru işareti.
Halkın Güvenliği
Gösterilerin çoğu şehir üzerinde yapılıyor. Düşük irtifa manevraları sırasında yaşanabilecek bir kaza yalnızca pilotun değil, yerdeki binlerce insanın da hayatını tehdit ediyor. Bu ihtimal, gösterinin verebileceği tüm gurur ve heyecanın üzerinde tutulmalı. Bir şehrin üzerine düşecek bir jetin yaratacağı felaketin bedeli hiçbir “moral” ile kıyaslanamaz.
Sonuç
Gösteri uçuşları elbette teknik beceri, disiplin ve milli gurur göstergesidir. Ancak:
- Türk havacılığı zaten ICAO’dan Türkiye’ye uyarı alıyorken,
- Pilotların hayatı riske atılıyorsa,
- Eski uçakların güvenliği şüpheliyse,
- Ekonomik kriz koşullarında büyük maliyetler halka yükleniyorsa,
- Şehir üzerindeki halkın güvenliği tehlikedeyse,
Bu gösterilerin sürdürülmesinin mantığı kalmamaktadır. Bir kişinin bile hayatı, “gösteri” adı verilen bu faaliyetlerden daha değerlidir. Bugün şehit verdiğimiz pilotlarımız bunun acı kanıtıdır.
Gösteriler, ya tamamen durdurulmalı ya da risk ve maliyetleri en aza indirecek biçimde kökten yeniden düzenlenmelidir. Gökyüzünde yapılacak en büyük gösteri, aslında halkın ve pilotların güvenliğini korumak olacaktır.
Kaynaklar:
Türkiye’nin gökyüzündeki markası olan ‘Türk Yıldızları’ 30 yaşında [2022 itibari ile], TRT Haber, 8 Temmuz 2022
Son 12 yılda Türk Yıldızları’nın 4 uçağı düştü, Sözcü, 15 Mart 2024
F-16 fighter narrowly avoids crashing into crowd at Turkish festival, aerotime.aero, 7 Ekim 2024
An F-16 fighter of the Turkish Solotürk group narrowly avoided a crash during TEKNOFEST, MilitaryNewsUA X.com, 4 Ekim 2024.
SoloTürk F-16 Demo Nearly Hits Crowd, C. W. Lemoine YouTube Kanalı, 7 Ekim 2024.
CRAZY Reason for Solo Turk F-16 NEAR CRASH, Fast Jet Performance YouTube Kanalı, 7 Ekim 2024.
Türk Yıldızları uçağı düştü: 1 şehit, Show Ana Haber YouTuba Kanalı, 14 Mart 2024.
Watch Turkey’s ‘Solo Turk’ F-16 Demo Jet’s Close Call During A Recent Airshow, The War Zone, 4 Ekim 2024
ICAO’dan Türkiye’ye uyarı, Tolga Özbek, 21 Ocak 2021.
Views: 1
